Alarm Kindermisbruik! Hoe kunnen we onze kinderen beter beschermen?

Nederland schiet ernstig tekort bij het beschermen van kinderen tegen seksueel misbruik. Tot die conclusie komen onder meer het Bredase PvdA Tweede-Kamerlid Attje Kuiken en Richard Korver, gespecialiseerd slachtofferadvocaat van het Landelijk Advocaten Netwerk Gewelds- en Zeden Slachtoffers. Zij pleiten – met urgentie – voor een nationaal plan van aanpak. Korver: “Er moet iets gebeuren. Kinderen hebben geen eigen stem he?”.

Het gat tussen de cijfers
Veel kinderen worden seksueel misbruikt. Hoeveel precies weet niemand. De Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld Tegen Kinderen heeft het over bijna de helft (!) van de meisjes en 1 op de 5 jongens. De Monitor Seksuele Gezondheid 2017 stelt: “10 procent van de vrouwen en 3 procent van de mannen gaven aan dat ze jonger dan 16 waren, toen ze gedwongen werden tot seksuele handelingen en/of manuele seks of penetratie tegen de wil.”
Er zijn een kleine 2 miljoen kinderen onder de 16 jaar in Nederland. Elk jaar zijn er rond de 3500 misbruikmeldingen, voornamelijk via Veilig Thuis. Het aantal aangiften bij de politie ligt jaarlijks rond de 1250 (exclusief sexting en kinderporno). En er werden in 2020 575 verdachten van kindermisbruik berecht.
Korvers: “Kijk naar het gat tussen deze cijfers. Dan horen toch alle alarmbellen af te gaan? Je krijgt zo de indruk dat kinderen niet de bescherming krijgen die zij verdienen.”

Overbelasting politie en justitie
Feit is dat zedendelicten lastig te bewijzen zijn. Misbruik gebeurt immers vaak één op één. Een verklaring zonder aanvullend bewijs (filmpjes, fysieke sporen of getuigen) is niet voldoende voor een veroordeling. 36 procent van de zaken die het OM vorig jaar uitrolde, werden dan ook geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. Rechtszaken kunnen bovendien jaren duren, ook omdat de werkdruk bij zedenafdelingen bij politie en openbaar ministerie (te) groot is. Daardoor blijven zaken liggen en het gaat ook ten koste van de kwaliteit.

Onaangename realiteit
In 85 procent van de gevallen echter, wordt er helemaal geen aangifte gedaan omdat de dader een bekende of familielid is van het slachtoffer. Dat maakt de kwestie in deze coronatijd extra urgent. Ondertussen ziet de politie slechts het topje van de ijsberg en 25 procent dáárvan doet na een eerste gesprek alsnog geen aangifte. Omdat het slachtoffer wordt bedreigd soms, maar vaker uit schaamte. Kuiken: “Er wordt heel veel uit schaamte weggestopt. Kindermisbruik is een echt taboe. Zolang dat zo is, zullen veel kinderen erover zwijgen.” Korver: “Mensen denken dat seksueel misbruik van kinderen alleen in tokkiebuurten voorkomt. Dat is onzin. Het besef dat kindermisbruik overal veel gebeurt, is een onaangename realiteit.” Een realiteit die velen liever wegduwen.

Plan van aanpak
Daarom pleiten Kuiken en Korver voor een nationaal plan van aanpak. Allereerst is er meer  capaciteit nodig bij politie en OM. Bovendien pleit Korver voor een nationale kerngroep voor seksueel kindermisbruik, met hulpverleners én rechercheurs. “En relevante opleidingen als psychologie of welzijn moeten het herkennen van seksueel misbruik standaard doceren”, meent Kuiken. “Nu is het vaak geen automatisch vak. Dat helpt niet bij het herkennen van signalen.”
Korver: “Het gaat om de kwaliteit van de hele maatschappij. Als we er met zijn allen voor zorgen dat het onderwerp beter bespreekbaar is, zullen we sneller geneigd zijn dingen strafrechtelijk te melden.” Hij ziet dan ook veel in een intensieve campagne zoals die met pesten op scholen is gevoerd. “Onderwijs zou vanaf groep 1 tot de universiteit elk jaar aandacht moeten besteden aan seksualiteit. Pesten is ook heel lang taboe geweest. Inmiddels heeft iedere klas een pestprotocol en dat is nu heel normaal om erover te praten.”

 “Hier zijn geen excuses voor”
De Brabantse Marieke* deed in januari 2019 aangifte van seksueel misbruik van haar dochtertje Eva (6): “Eva heeft het pas na een half jaar durven vertellen, ook al heb ik heel vaak gevraagd waarom ze zo stil was. Toen ben ik met haar naar de huisarts geweest.” Dat moet anders, vindt ze. “Ik wil dat kinderen vanaf de kleuterklas elk jaar les krijgen over wat wel en niet oké is. En dat je het altijd moet vertellen als je wordt misbruikt, wát de dader je ook wijs maakt.” Marieke wil daarom een stichting oprichten om andere kinderen sneller te helpen.
De verdachte, Marieke’s ex-vriend wordt pas dit voorjaar berecht. Dat alles zo lang duurt heeft Marieke – en Eva – geen goed gedaan: “Ik vind dat onmenselijk. Het gebrek aan capaciteit bij de politie en het OM moet zo snel mogelijk worden opgelost. We leven in 2021. Hier zijn geen excuses voor.”

*De namen van Marieke en Eva zijn omwille van hun privacy gefingeerd

Bronnen: Brabants Dagblad 23/01/21 en Algemeen Dagblad 23/01/21